Antoni Gaudi

"Kaos İçindeki Düzen"

1852 yılında İspanya’da dünyaya gelen Gaudi’nin mimari serüveni okuldan 8 yılda mezun olmasıyla başlıyor. Öğretmenlerinin, ‘’Bir dâhiyi mi yoksa bir budalayı mı mezun ediyoruz bilemiyorum.’’ sözlerine karşılık, meslek hayatında gerek yapılarıyla gerek karakteriyle adından söz ettirmeyi başarıyor. Gaudi, mimarlık tarihinde birçok sanat akımından etkileniyor, her yapısında farklı akımları ve hisleri yansıtmaya çalışıyor. İlk zamanlar Gotik mimariye ilgisini gösterirken sonradan Modernizim ve Art Nouveau (yenilikçi sanat akımı), ilerleyen dönemlerde ise yapılarında birçok sanat akımını harmanlıyor. Peki kendi özgün tarzını yaratıp ortaya estetik, büyüleyici bir mimari yapı mı yoksa süslemeden ve abartıdan fazlası olamayan bir tasarım mı ortaya çıkarıyor?

Gaudi, belki de en önemli yapılarından biri olan La Sagrada Familia için hayatını adıyor ve 43 yıl süren bir deneyimden sonra bir kaza sonucu hayatını kaybediyor. Bu şaşaalı kilisenin farklı cephelerinin olması ve hepsinin de farklı anlamlar içermesi, içerideki merdivenlerin doğadan esinlenerek dallanıp budaklanması gibi unsurların kilisede ölüm algısını hatırlatmayı amaçladığı şeklinde yorumlanıyor. Kimi sanatçılar tarafından ise bunun sadece bir süsleme olmaktan öteye geçilemediği düşünülüyor. Hiçbir kolonun ve duvarın dik olmadığı bu yapıda, doğal formlardan esinlenildiği gözle görülür bir gerçek. Ancak plandaki karmaşıklığın, doğanın çağrıştırdığı düzenle olan ilişkisi oldukça ironik.

La Sagrada Familia (2015). Resim © Sami Altınay

La Sagrada Familia (2017). Resim © Jiuguang Wang

Orta halli bir aile için tasarladığı Casa Battlo’yu ve sivil bir yapı olan Casa Mila’yı birlikte ele alabiliriz. Gaudi ikisinde de farklı akımlardan etkileniyor ve gerek form gerekse cephe olarak çok farklı iki yapı ortaya çıkarıyor. Dikkat çeken nokta ise Casa Mila’da kat planlarının çok benzer olmasından sıkılan Gaudi yapıyı tamamladıktan sonra bazı kısımlarını içine sindiremiyor ve yapıyı tekrardan ele alıp binayı çelik strüktür ile destekleyerek planları daha organik bir forma kavuşturuyor. ‘’Yan bahçemdeki ağaç benim için bir ilhamdır.’’ diyen Gaudi'nin bir diğer dikkat çeken noktası ; Casa Battlo’da kat planlarındaki düzen, simetri ve keskin geçişler. Kimi sanatçı bunu kendi hayal gücünün sınırlarını zorluyor şeklinde yorumlarken, kimi sanatçı ise bir mimarın muhakkak bir duruşu olmalı, bir yapıya bakıldığında ismi kendiliğinden anılmalı şeklinde yorumluyor. Bu durum Gaudi’nin aslında kendi içerisinde çeliştiği anlamına geliyor mu tartışılır.

Casa Battlo (2014). Resim © Midmap

Farklı bir yapıyı ele alıyoruz ve karşımıza Park Güell çıkıyor. Park Güell, Güell ailesinin soyluluğunu temsil etmek için bir konut projesiyken, sonradan değişerek yerini halka açık bir parka bırakıyor. Toplamda 60 evden oluşan bir site olarak düşünülüyor fakat o dönemin şartlarından mıdır bilinmez daha evlerin bir kısmı bile tamamlanmadan parka dönüştürülüyor. O dönemdeki burjuva ve işçi sınıfının ayrımını tetikleyeceği için dönüştürüldüğü bazı söylemler arasında. Kırık seramiklerle ve farklı renklerle bezenmiş bu parkta, Gaudi süslemeden hiç kaçınmıyor. Projeyi ‘’düzen içinde kaos’’ olarak nitelendiriliyor. Bu da Gaudi’nin doğadan esinlendiği halde eserlerinin kaos şeklinde yorumlanmasının ne kadar ironik bir durum olduğunu tekrardan akıllara getiriyor. Çok farklı mimari yapılarıyla, etkilendiği sanat akımlarıyla, Gaudi’nin mimarlığa farklı bir bakış açısı getirdiği kesin. Bu durum onun özgünlüğünü arttırarak o dönemin bir nevi mimari ilahı haline mi getiriyor yoksa onu sıradanlaştırıyor mu diye düşünmeden durmak mümkün değil. Acaba Gaudi’nin bu sözlere vereceği karşılık ne olurdu?

Park Güell (2018). Resim © getyourguide

Kadir Has Üniversitesi Antoni Gaudi Buluşması (2018). Resim © Mimarlar Ne Der +?

Katılımcılara Buluşmadan Önce Sunulan Kaynaklar:

1-https://www.travelingturks.com/avrupa/sanatiispanya/barselona/antoni-gaudi-yasami-
2-https://www.google.com.tr/amp/s/www.wattpad.com/amp/303608123
3-http://www.mimdap.org/?p=1591
4-https://www.archdaily.com/tag/antoni-gaudi
5-https://www.archdaily.com/519298/happy-birthday-antoni-gaudi
6-https://www.archdaily.com/438992/ad-classics-la-sagrada-familia-antoni-gaudi
7-https://www.google.com.tr/amp/s/esratopcu.wordpress.com/2012/12/12/antoni-gaudi-bir-deli-deha-mimar/amp/

Katılımcılar: