Daniel Libeskind

1946 doğumlu Polonyalı mimar Daniel Libeskind, eğitim hayatına müzikle başlayıp virtüözlüğe kadar ulaşmış fakat mimarlık tutkusu ile müzik kariyerini yarıda bırakmıştır. 1989’da Eşi Nina Libeskind ile Studio Daniel Libeskind’i kurmuştur. Mimarlığa ek olarak Gladsaxe Tiyatrosu’nda sahne ve kostüm tasarımını üstlenmesi, Berlin’de sergi düzenlemeleri yapması da mimarın sanatçı ruhunu gözler önüne seriyor.

Dekonstrüktivizmde Daniel Libeskind

Dekonstrüktivizm mimariye yön veren felsefi bir akım, post-modern bir mimari harekettir. Akım, 1988’ de New York MoMa Müzesi’nde 7 mimarın sergisiyle ön plana çıkarılır. Bu mimarlardan biri de Daniel Libeskind’dir. Yapının birimlerinin parçalanması, yüzeylerle yapılan oyunlar dekonstrüktivizmi çağrıştıran imgelerdir ki Daniel Libeskind’in yapılarında bu imgeleri gözlemleyebiliriz. Imperial War Museum(Emperyal Savaş Müzesi) ve Jewish Museum(Yahudi Müzesi)’un cephe ve formlarını incelediğimizde, akımın güçlü örnekleri diyebiliriz. Yapıların belirsizlik ve kaos hissini uyandırması da dekonstrüktivizmden midir bilinmez.

ImperialWar Museum, Manchester @arcdaily

Jewish Museum,Berlin @archdaily

Jewish Museum Facade ©Laurian Ghinitoiu

Form ve Bağlam

Libeskind, özellİkle tasarımlarının toplumsal bağlamının ve amacının farkında olmuştur. Tarih ve mimarlık arasında kurduğu felsefik ilişki ile modern ve postmodern dönemlerden ayrışarak kendine yeni bir yer edinmiş, mimarisini; kent ve bellek, doku ve bağlam kavramları üzerinden çarpıtılmış açılar, kesişen geometriler ve boşluklar üzerinde kurgulamıştır.

Libeskind'in mimari kavramlarının şekil bulmuş halinden biri olan Berlin Jewish Museum bağlamla iletişim halinde, tarihe göndermeler yapar. Yapı, olayları canlandıran insanların deneyimiyle ruh bulur. Yahudilerin başına gelen soykırımın, bir nevi kayboluşlarını malzeme ve formla birleştirir. Müzenin kapısı tasarlanmayarak tarihin kapısının olamayacağı vurgusu da dikkat çekici bir detaydır. Mekanlar arası geçişler, dramatik giriş boşluğu, geometrik anlatılar tarihteki Yahudi topluluğu varlığının taşlaşmış halidir. Müzenin müze kavramından çıkıp, bir bağlama yüklenmesi, hissiyatın ve yaşanmışlıkların çok yoğun bir şekilde aktarılması Libeskind’in adını bu kadar duyurabilmesinin yersiz olmadığını aşikar kılıyor.

©Laurian Ghinitoiu ©Torsten Seidel

Forma başka anlamlar yüklediği bir başka eseri ise Life Electric için “Bu çalışmayı dünyanın en güzel yerlerinden birinde ve kalbime çok yakın bir yerde bir şehre verebilmek inanılmaz bir onur. Ayrıca bu çalışmanın, Como halkına yeni bir kamusal alan kazandıracağı ve şehrin mimari dilini genişleteceği umudum.” (https://libeskind.com/work/life-electric/) diyerek yapısını kent ve belleği benimseyerek ortaya çıkardığını ve eserlerin ruhunu ön planda tuttuğunu göstermiştir. Heykel, çevredeki arazinin hissiyatını verebilmesi ve yansıtabilmesi için ayna ile kaplanmış, cilalanmış paslanmaz çelikten yapılmıştır. Anıtın formsal oluşumunu hem gökyüzüne doğru hem de suya doğru uzatarak Libeskind , burada iki enerji kutbunu temsil ettiğini söylemiştir. Ayrıca heykele gece ve gündüz farklı ışıklar yansıdığı için çok farklı perspektifler ortaya çıkarmıştır. Peki beş doğal unsurdan ışık, rüzgar ve suyu ele aldığını söyleyen Libeskind bir anıta ne kadar anlam yüklenebilir sorusunun cevabını eseriyle mi veriyor?

@http://blog.hotel-posta.it/en/surprise-a-libeskind-monument-in-como-life-electric/

Özetlemek gerekirse, Libeskind klasiğin dışına çıkar ve kendi bellek anlayışını yapılarından esirgemez. Ne tarihi kenara bırakır ne de eklektik bir tarih anlayışına sahiptir. Kendisini ziyaretçi yerine koyup mekânsal uyarımlara dikkat etmesi de oluşan mekanlarda deneyimselliği artırdığını ispatlar niteliktedir. Projelerine yöneltilen eleştiriler bir yana, Daniel Libeskind’in kendine özgü çizimleriyle, yapılarında kullandığı farklı geometrileriyle ve güçlü bağlamlarıyla işine ruhunu kattığı ve bir ritim yakaladığı kesin.