Arata Isozaki

MİMARLIKTA GÖRSEL STİLE ELEŞTİREL BİR BAKIŞ ‘ARATA ISOZAKİ VE MİMARLIĞI’

Arata Isozaki belirli bir görsel stili reddetmekle tanınan, 1931 doğumlu Japon mimar, öğretim görevlisi ve teorisyen. Tokyo Üniversitesi’nden mezun olmuştur, kendi şirketini kurmadan önce ünlü Japon mimar Kenzo Tange’ın ekibinde çalışmış ve Tange’ın stilinden etkilenmiştir. Isozaki aynı zamanda mimarlık alanında birçok kitap yazmıştır. Japon mimarlığı üzerinden son zamanların mimarlığına eleştirel bir gözle yaklaştığı, binalar ve kültürel bağlamları üzerine “Japan-ness in Architecture” isimli kitabıyla da tanınır. Isozaki, adını hızlı bir şekilde duyurmuştur. 1966’da Oita Prefectural Kütüphanesi'ni, hem Brutalism hem de Metabolizm karakterlerini paylaşan beton yapıyı tasarlamış ve bu yapının dikkat çekmesi sayesinde Japonya’nın Expo 70’inin baş mimarı olmuştur.

Qita Prefectural Library. Resim © Designboom

Hemen her binası ayrı özgünlük taşıyan Isozaki’nin yapılarındaki çizgisi, ilk çalışma yıllarında yeni brütalizm ve metabolizm olarak tanımlanabilir ancak son dönem tasarımlarına bakılınca, adeta kategorize edilmeye karşı koymaktadır. Kendi websitesine göre, Isozaki, fikir ve mekânlarında o kadar kişiseldir ki herhangi bir düşünce okulunda karakterizasyona meydan okumaktadır. Amacı müşteri ve sitenin politik sosyal ve kültürel bağlamlarına özgü mimari çözümler oluşturmaktır. Ona göre, her projenin kendi içeriğinden doğan spesifik çözümleri vardır bu yüzden bir mimari tarzda takılı kalmayı reddeder. Aynı zamanda işlerinde imza stili tercih etme isteğine de karşı çıkar.

Yapılarında çoğu zaman belirli çizgileri takip eden, adeta markalaşarak tasarladıkları yapıların formlarıyla yeryüzüne imzalarını atan Frank Gehry, Santiago Calatrava gibi mimarların yapıları görüldüğü zaman tanınabilir veya yapıları birbirleriyle -çok farklı bölgelerde olsalar bile- benzerlik gösterebilir. Buna, Frank Gehry’nin Los Angeles’ta bulunan Walt Disney binası ile, İspanya’nın Bilbao şehrinde yer alan Guggenheim Müzesi binasının benzerliğini ve üzerinde taşıdığı ‘imza’ etkilerini gösterebiliriz. Isozaki’nin projelerinde ise, çoğu zaman bariz ortak noktalar görmek oldukça zordur. Yapılarının formu, strüktürü, kullanılan malzemeler sürekli olarak yapıldığı bölgenin de değerlerine göre değişir.

Guggenheim Museum. Resim © The Art Minute Disney Concert Hall. Resim © Wikipedia

Isozaki’nin tasarım yaklaşımını anlamak için örnek olarak, Çin’in 21.yüzyılda mimari başyapıtı olması için tasarladığı ‘Himalayas Center’ verilebilir. Yapının mağarayı andıran, heykelsi dış cephesi Çin’in Nepal şehrinde bulunan kırmızı dağları anımsatır. Aynı zamanda Çin’de çıkartılan ve gözenekli yapıya sahip olan Taihu kireçtaşının izlerini taşıdığı da söylenebilir. Yine cephede hem Çin’in kendine özgü harflerine benzeyen, hem de mimarın Liangzhu’da bulunan yeşim taşlarından ilham alarak tasarladığı motifli gridal paneller yer alır. Bir diğer örnek Isozaki’nin tasarladığı Katar Uluslararası Konge Merkezi (diğer bir adıyla sidra ağacı) olabilir. Yapının ikonik ön cephesi iç içe geçmiş ağaçları andırır. Bu ağaçların tasarımı da yine bölgeden ilham alır çünkü ağaç, çölde öğrenme ve bilgi paylaşımı için toplananan şairler ve öğretmenler için bir sığınaktır.

Himalayas Center. Resim © Designboom

Qatar National Convention Center. Resim © Asergeev

Denilebilir ki, Isozaki tasarımlarında kendi mimari kimliğini öne çıkarmaz, yapılarında bölgesel değerler ve evrensel bütünlükler arasında bağlar kurar, etiketlere meydan okur. Tasarımlarına başlamadan önce yapının yapılacağı bölgeyi analiz eder, anlar ve sonuçta ortaya benzersiz ve dikkat çekici yapılar çıkarır.

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Arata Isozaki Buluşması (2018). Resim © Mimarlar Ne Der +?

Katılımcılara buluşmadan önce sunulan kaynaklar:

https://www.archdaily.com/tag/arata-isozaki
http://www.arkitera.com/etiket/8077/arata-isozaki
https://www.britannica.com/biography/Isozaki-Arata
https://www.dezeen.com/tag/arata-isozaki/
https://www.youtube.com/watch?v=LNKkbFgDPHQ
https://www.youtube.com/watch?v=r2blfb_mByY
http://v3.arkitera.com/competitionproject.php?action=displayProject&ID=47&year=2004&aID=347
https://www.archdaily.com/529896/spotlight-arata-isozaki
http://www.arkitera.com/haber/25308/isozakiden-magarayi-animsatan-cephe-vurgusu
http://www.archilovers.com/arata-isozaki/