Frank Lloyd Wright

“Mimarlık, malzemenin doğasındadır.”

- Frank Lloyd Wright

Modernizm akımının hakim olduğu dönemde, modernizmden etkilenmek yerine kendi düşüncesi üzerinde çalışmalar yapan Frank Lloyd Wright, mimarlığa başka bir pencereden baktı. 1867 yılında Wisconsin'de doğan F. Lloyd Wright, lise eğitimini yarıda bırakmak zorunda kaldı ama hem akademisyen hem de mimarların yanında çalışarak kendini geliştirmeye çalıştı. Louis Sullivan'ın yanında yardımcı mimar olarak çalışmaya başlayan Wrigt, kendi görüşleriyle L. Sullivan'ın üzerinde büyük etki bıraktı. Kendisi için tasarladığı evi ile mimarlığa adım attı.

Organik mimarinin ilkelerini ortaya koyarak öncüsü oldu ve kendisinden önce organik mimari anlayışıyla ilgili çalışmalar yapan mimarlardan farklı bir yönde ilerledi. F. Llyod Wright'tan önceki mimarlar, yapılarını insan organizmasına benzetme amacıyla tasarladılar ve bir nevi doğayı taklit ettiler. Peki Frank Lloyd Wright'a göre organik mimarlık neydi? F. Lloyd Wright'ın organik mimari anlayışı, doğanın bizlere sunduğu olanaklara karşı çıkmak yerine hem doğayı hem insanı özümseyerek, yapının bulunduğu ortam ile uyum içinde olmasını amaçlamıştır. Her malzemenin kendine ait bir doğası olduğunu ve malzemeye biçim vermek yerine tasarımcının o malzemeyi kendi doğasına özgün bir plan içerisinde örgütlenmesinin doğru olacağını düşünen Wright, aynı zamanda yapının konumlanacağı bir yerin ve zamanın ürünü olacağını savundu. Böylelikle Wright, kendine özgü bir üslup oluşturarak karşısında durduğu taklitçilik ve eklektik üsluba çözüm üretmeye çalışmıştır.

Yapılarında bütünlüğün ideal olmasını düşünen F. Lloyd Wright, iç mekan tasarımı da dahil her aşamada yetkin olmaya çalıştı. F. Lloyd Wright, tek fonksiyonlu mekan anlayışından (bir koridor ve ona bağlı odalar) daha çok örgütlenmiş yaşam alanı tasarlamayı amaçladı. Mekanın birimlerden oluşması, taşıyıcı elemanlarla keskin hatlar şeklinde mekanın bölünmesi, içindeki hareketin akıcılığının yok olmasına neden olacağını düşünen Wright, bu durumun önüne geçmek adına taşıyıcı elemanları yok ederek yüzeye indirdi, insanın zeminle ilişkisini yok etmek istemedi. Guggenheim Müzesi örnek olarak verilirse, kent de bulunan bu yapı, içinde bulunan spiral şeklindeki rampalı yürüyüş alanı ile zeminle bağlantısını koparmadan devam eder ve bedenin, yapının içinde zeminle ilişkisinin devam etmesini sağlar.

Guggenheim Müzesi, Resim © The Frank Lloyd Wright Building

F. Lloyd Wright, doğal oluşumu savunur. Bir yapı doğanın devamı niteliğinde olmalıdır ve yapının oraya zorla konulmuş hissini uyandırmamalıdır. Wright da bu sebeple Şelale Evi’ni tasarlamıştır. Yapının malzemelerini, arazinin bulunduğu çevreden temin edinen Wright, Şelale Evi’nin tasarımını o kadar farklı yapmıştır ki evin her köşesinden şelale sesi duyulmakta fakat şelale evden görünmemektedir. Şelaleyi görmek için oturma odasındaki merdivenden aşağı inilir. Wright, şelaleyi manzara olarak görmek değil onu yaşamaları gerektiğini düşünür.

Şelale Evi (Falling Water), Resim © Arkitera

Wright bağlam ile ilişkiyi tartıştıktan sonra doğada organik mimari tanımına göre hareket ederken neden kentteki düz bir aks kenarına yapılan Guggenheim Müzesi’nde bu tanımına uygun davranmadı?

F. Lloyd Wright'ın organik mimari anlayışı, yapının sadece doğada yapılması gerekir düşüncesinden ziyade yer ile yapının bir harmoni içerisinde olması gerekir. Ama Guggenheim Müzesi incelendiğinde kentteki sürekliliği devam ettirdiği söylenemez. O zaman Wright’ın organik mimari düşüncesi tekil midir?

Kocaeli Üniversitesi Frank Llyod Wright buluşması (2018). Mimarlar Ne Der +?

Buluşmadan önce katılımcılara sunulan kaynaklar:

http://avciarchitects.com/tr/mimarligin-gelecegi-organik-mimarlik/
http://birgunbiryerde.blogspot.com/2013/09/organik-mimarisiyle-frank-lloyd-wright.html
https://www.guggenheim.org/arts-curriculum/topic/organic-architecture
http://www.filozof.net/Turkce/tarihi-eserler-o/17613-organik-mimarlik-mimari-nedir-temsilcileri-hakkinda-bilgi.html
http://www.fovart.net/frank-lloyd-wright/

Katılımcılar: