Anna Heringer

Tasarımı Bütünüyle Deneyimlemeye Olanak Sağlayan malzeme: TOPRAK

1977 Almanya doğumlu Anna Heringer; mimarlık eğitimini tamamladıktan sonra özel ilgisi üzerine Bangladeş'e giden ve oradaki bir sivil toplum kuruluşunda gönüllü olarak çalışan bir mimar. Bu deneyimi, kariyerinde ve tasarım anlayışında ona altyapı sağlıyor.

Toprak malzemeyi sürdürülebilirlik ve yerel ekonomiye katkı sağlama bağlamında ele alan Anna Heringer; kendi bilgi ve deneyimlerini, katılımcı tasarım anlayışı çerçevesinde yapısını inşa ettiği bölgeye aktarıyor ve böylelikle yapı yerel halka örnek teşkil ediyor.

Yapı malzemesi olarak toprak ;çok eski zamanlardan itibaren kullanılagelen ve benimsenmiş bir malzeme. Tamamen geri dönüşebilir, temini kolay, yerel ölçeklerde neredeyse ilk tercih. Orana vurulduğunda kırsal alanların kentsel alanlardan daha fazla yer tuttuğunu göz önüne alırsak, toprak malzemenin kullanımı üzerine de daha kapsamlı düşünmek gerektiğini farkederiz. Yalnızca kırsal alan olarak değil kentsel alanlar bazında da, Türkiye'de yapılmış bir anket örneği üzerinden gidersek*,kullanıcıların çoğunun beton değil alternatif bir malzemeyi tercih edeceği sonucuna da ulaşabiliriz.

Buna rağmen toprak malzeme niçin yalnızca bir nostalji olarak görülüyor ve ikinci plana atılıyor? Kimileri buna gelişen teknoloji diyecektir, kimileri de toprak malzemenin karmaşık yapım sistemlerini karşılayamadığını söyleyecektir. Ancak ikincil sorulardan daha önce asıl soruları sormaya başlarsak söyleyeceğimiz ilk şey elimizi taşın altına koymadığımız ,zaten sahip olduğumuz verimli bir malzemeyi ileriye taşıyacak ve geliştirecek kadar merak duymadığımız ve cesur olmadığımız gerçeğidir. İşte Anna Heringer ,tam bu noktada kendini ispatlıyor , piyasaya hükmeden büyük firmalara kendi cevabını veriyor, bir yapının bütünüyle yapıldığı yere ait olmasını ve yabancı kaynaklara değil yine o yere katkı sağlamasını mümkün kılıyor. Ancak meselenin bir diğer yüzü de şu ki; Anna Heringer toprak malzemeyi işleyebilecek yeterli donanıma sahip olmak için yıllarını veriyor. Faydasına kıyasla zararı neredeyse hiç olan bir malzemeyi kullanmanın bilincini oluşturabilmek için belki bizlerin de önce eğitimden başlaması gerekiyordur. Müfredatlarımızda, bir mimarlık öğrencisi olarak, toprak ve kerpiç malzemenin yeterince yer tutmadığına şahit iken, bu alanda kalifiye olmuş tek bir ekibin çok şey yapabileceğini Anna Heringer ve onun gibilerini anlamaya çalışırken farkedebileceğimize inanıyorum. Gündemimizde bile olmayan, bize sıcacık hissettirebilen ve doğal bir malzeme olan toprağı olumlu ya da olumsuz her yönden tartışabilecek isteğe sahip olmamız gerektiğine inanıyorum. Günümüz şartlarında ve hüküm süren düzende toprağın tümden bir değişim olarak kendini var edemeyeceği gibi bir perspektiften bakacak olursak da, en azından tasarımlarımıza entegre edebilecek kadar toprağı sevmemiz gerektiğine inanıyorum.

Peki Anna Heringer toprak malzeme ile neler tasarlamış, tasarımlarında nelere öncelik vermiştir?

Benimsediği anlayışa uygun düşecek şekilde daha çok eğitim yapılarına odaklanan Anna Heringer, yapım aşamasında öğrenciler ve öğretmenlerin de çalıştığı, imece usulü çalışılan METI Okulu projesinde öncelikle yapının temelinin su geçirimsiz olması için çözüm(çimento ile sıvanmış tuğla duvar)getiriyor ve yerel halkın da evlerini inşa ederken bu aşamada sorun yaşadığını tespit ederek toplumsal anlamda bir görevi de yerine getirmiş oluyor.

METI Okulu Yapım Aşaması©currystonefoundation.org METI Okulu İç Mekan©currystonefoundation.org

METI Okulu©currystonefoundation.org METI Okulu Bangladeş © Floornature Architecture&Surfaces

Yapının zemin katının tavanında yine o yörenin geleneksel malzemesi olan bambudan faydalanarak üç katmanlı bir bambu tabakası inşa ediyor. Bambu malzemenin zayıflığı olan yanal stabilizasyonu sağlamak adına iki merkez katman arasına dik bir katman yerleştirerek malzemeye dair bir çözüm üretmiş oluyor.

Yapının içerisinde mağarayı andıran ve bireysel öğrenme farklılığını dikkate alarak tasarladığı hacimler bulunmakta. Kiesler'in Sonsuz Ev'ini çağrıştıran bu hacimlerin anaokulu fonksiyonu da bulunan bir tasarıma olumlu katkıda bulunmasıyla birlikte, tasarımın bütününde belirsiz kaldıklarını, zayıf ışık aldıklarını söyleyebiliriz. Bir diğer yandan bu hacimlerin ,darlığı açısından, hükmetme duygusunu güdüleme ve çocukların bu mekanları kullanımında bir hiyerarşiye sebep olma tehlikesi de mevcut.

Bir diğer projesi olan ve bienal kapsamında tasarladığı Bambu Hosteller'e baktığımızda; yapının çekirdeğinin silindirik formda topraktan inşa edildiğini ve bu çekirdeği dıştan saran ve bambudan örülmüş bir çerçeve inşa edildiğini görüyoruz. Çin'de bir zanaat olarak gerçekleştirilen bambu örme tekniklerinin kullanıldığı tasarımda yerel malzemenin görsel etki oluşturmak adına başarılı bir şekilde kullanıldığını ancak yapının strüktürel taşıyıcılığını üstlenmediği için bu çerçevenin kendisini yeterince ispat etmediğini görüyoruz.

Bambu Hosteller © Julien Lanoo Bambu Hosteller © Interface Terra Post

Özetle, Anna Heringer’in tasarımlarına eleştiri getirebiliyorken, malzemeye yaklaşımının olumlu olduğu düşüncesinde sabit kalabiliyoruz. Bu anlamda Anna Heringer, kendi ruhu ve tasarımlarının ruhunu bütünleştirebilen, bize ilham veren bir mimar olarak zihinlerimizde yer edinmeyi başarıyor.

Mimarlar Ne Der Trakya Topluluğu Anna Heringer Buluşması (2018) © Mimarlar Ne Der +?

Buluşmadan Önce Sunulan Kaynaklar :

* http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=42&RecID=1056
https://www.designboom.com/architecture/anna-heringer-venice-biennale-didi-textiles-installation-06-09-2018/
https://www.ted.com/talks/anna_heringer_the_warmth_and_wisdom_of_mud_buildings? language=tr#t-763641
https://www.archdaily.com/51664/handmade-school-anna-heringer-eike-roswag
http://www.arquitecturaviva.com/es/Info/News/Details/10711
http://www.arkitera.com/proje/7549/cinde-bambu-hosteller
http://www.arkitera.com/proje/7534/bangladeste-el-yapimi-okul

Buluşmaya Katılanlar :