PETER WALKER VE PEYZAJ MİMARLIĞI

Peyzaj nedir? Peyzaj sadece bildiğimizi sandığımız malzemelerden mi oluşur? Peki, peyzaj mimarlığı nedir? Dünyadaki peyzaj mimarlığı ile ülkemizdeki peyzaj mimarlığı arasındaki algı farkları nelerdir? Mekânlarımızı tasarlarken önceliğimiz, mimari alanımız mı yoksa peyzaj alanlarımız mı? Ya da bunları bir bütün gibi düşünmek mi gerekir?

Bitkiler hayatımızın her safhasında varlar ve olmalılar. Dünyamızda binden fazla bitki türü bulunmaktadır. Peki, bunları tasarladığımız mekânlarda ne kadar kullanabiliyoruz veya özelliklerini ne kadar biliyoruz?

Peyzaj mimarlığı, içinde birçok doğal ve yapay malzemeyi barındırır. Tasarladığımız mekânlarda konseptimize uygun doğru malzemeyi seçmeliyiz. Doğanın tam ortasında tasarlanacak bir mekânda, yapay bir malzeme kullanmak doğru mudur; ya da mekânımızı yapay bir alanda doğal malzemelerle tasarlamak mı doğru olur?

Peter Walker, ilerlemiş yaşına rağmen hala mesleğine devam etmektedir ve bugüne dek birçok yerli ve uluslararası ödüllere layık görülmüş bir peyzaj mimarıdır. “Daha az müdahale ile bir şeyin üç dört işe yaramasını sağlıyoruz” sözüyle minimalist düşünce tarzını belli ediyor.

Amerika’da 11 Eylül 2001 saldırılarından sonra tahrip olan alana bir anıt yapılması kararı alınıyor ve Peter Walker bu alanın peyzaj mimarı olarak işe elini atıyor.

“BURASI HİÇBİR ŞEY VE BİR ŞEY. SANATSAL VE MİMARİ ÖZELLİĞİNİ ÇOK ÖNEMSİYORUM.BURADA ÖNEMLİ OLAN ŞEY ANMA, KORKU VE İNSANLARIN AKTİF KULLANMASI. ŞU SORUYU SORMAK GEREKİYOR. NE KADAR SÜRE BURASI ANIT OLARAK KALACAK? VE KENDİME İNSANLARIN TOPLANDIĞI, ÇOCUKLARIN BÜYÜYÜP GELMEYE DEVAM ETTİĞİ SÜRECE DİYORUM.”

9/11 VAZİYET PLANI © ARKİTERA 9/11 RESİM- ©ARKİTERA

Alanımızda tam da ikiz kulelerin olduğu yerde, iki farklı zemin boşluğu oluşturularak, yapının izleri hala devam ettiriliyor… Zemin boşlunun içinde su ögesini kullanarak hem insanlara görsel algı oluşturuluyor hem de olayın etkisi kavratılmaya çalışılıyor. Boşluğun çevresine ölen insanların isimleri yazılmakla birlikte gece aydınlatmaları ile algılanabilirliği güçlendiriliyor. Yapıya ait kalıntılar ise orta alandaki müzede sergileniyor. Alan sadece bir anıt özelliği taşımaktansa çevresine yürüyüş parkurları ve doğal ağaçlandırma yapılarak bir meydan algısı da oluşturuyor. Mimarımız çevredeki gökdelenlerden de alanın net algılanması için ağaçları bodur seçmiş olmalı.

9/11 RESİM- ©ARKİTERA

Tasarladığımız mekanları sadece pozitif mekan olarak mı ele alırız? Negatif mekanların tasarımımıza ne gibi katkıları olabilir? Bir anıt sadece durağan özellikte mi olmalı veya ne gibi kinetik özellikler eklenebilir?

Sırada bir havaalanı projesinin sosyal etkileşim alanı var. JEWEL SİNGAPUR AİRPORT.

Peyzaj alanı sadece yapının çevresinde mi oluşur, yapının başka hangi öğeleriyle de bütünleşebilir?

RESİM- JEWEL SİNGAPUR AİRPORT- © Straitstimes

Havaalanları ülkelerin giriş algısı taşıyan mekânlarıdır. Sahip olduğu kültürün, bitki örtülerinin ve doğasının izlerini içinde barındırmalıdır. Bu alan her ne kadar ütopik bir proje gibi dursa da şu an yapım aşamasında olan bir proje. Yapının alışveriş merkezleri yapı çevresinde, botanik bahçesi ve dünyanın en büyük yapay su şelalesi de orta alanda olacak şekilde tasarlanmış. Yapının içinde Singapur’a ait birçok yerel bitki türü kullanılmış yine Singapur’a ait birçok kelebek türüyle bütünleştirilmiş.

JEWEL SİNGAPUR AİRPORT- © Straitstimes

Havaalanları ülkelerin giriş algısı taşıyan mekânlarıdır. Sahip olduğu kültürün, bitki örtülerinin ve doğasının izlerini içinde barındırmalıdır. Bu alan her ne kadar ütopik bir proje gibi dursa da şu an yapım aşamasında olan bir proje. Yapının alışveriş merkezleri yapı çevresinde, botanik bahçesi ve dünyanın en büyük yapay su şelalesi de orta alanda olacak şekilde tasarlanmış. Yapının içinde Singapur’a ait birçok yerel bitki türü kullanılmış yine Singapur’a ait birçok kelebek türüyle bütünleştirilmiş.

Daha önce de söylediğimiz gibi yapay bir alana böylesine doğal malzemeleri, bitkileri ve canlıları kullanmak sizde nasıl bir etki bırakıyor?

Hadi biraz Dünya’yı gezelim ve Dünya’daki büyük ölçekteki peyzaj projelerine bakalım. Adresimiz tabii ki İstanbul’un nerdeyse üçte birini karşılayacak büyüklükteki CENTRAL PARK projesi.

RESİM- CENTRAL PARK- © Arkitera

Alanımız 3.5 milyon metrekareden oluşuyor. Sizce böyle bir alan, nasıl oluyor da çevresindeki o kadar yapılaşmaya rağmen yeşil, temiz ve sınırlı olarak kalabiliyor? Ben size söyleyeyim çünkü Central Park 150 yaşında. Peki, bu ne demek? İçinde en az 200 yıllık bir hedef barındırıyor demek.

Yıllar önce biz de büyük şehirlerimizde böyle peyzaj alanları belirleseydik ve kanunen hiçbir yapılaşmaya izin verilmeyecek deseydik nasıl bir ülkemiz olurdu? İnsanların nefes alacakları mekânlardan ziyade belki de doğru yoğunluktaki yapılaşmayla insan yığılmasının da önüne geçmiş olacaktık. En azından şimdi geleceğe yönelik hedeflerimizi belirleyelim ki gelecek kuşaklarımız rahat yaşasın.

Bazı peyzaj düzenlemeleri ülkelerin gelişmişlik düzeyini gösterebilir. Mesela ülkemizde neden yaya yolu ve araç yolu arasında kot farkı veya dubalar var? Sadece zemin malzeme farkı bunun için gayet yeterli bir sınır değil midir?

BU DENEMEMDE SİZE OLABİLDİĞİNCE SORULAR SORDUM VE BAZILARININ CEVABINI KENDİMCE YORUMLARKEN BAZILARININ CEVABINI DA SİZLERE BIRAKTIM. UMARIM SİZİ DÜŞÜNDÜREBİLMİŞİM VE BAZILARINA DA SESİMİZİ DUYURABİLMİŞİMDİR. TEŞEKKÜR EDERİM!

Trakya Üniversitesi Peter Walker Buluşması (2018). Resim © Mimarlar Ne Der +?

Buluşmadan Önce Katılımcılara Sunulan Kaynaklar

http://www.arkitera.com/galeri/detay/151537/21/Proje/4267
http://ozhanozturk.com/2018/07/22/9-11-memorial-museum-11-eylul/
http://www.mimdap.org/?p=9592
https://www.straitstimes.com/singapore/changis-jewel-shaping-up-well-for-sparkling-start-in-2019
KENT PLANLAMASINDA PEYZAJ MİMARLARININ YERİ VE ÖNEMİ Yahya BULUT, Ömer ATABEYOĞLU
Peyzaj Mimarlığı Antropometri İlişkisi: İstanbul Örneği Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi

Katılımcılar