HAS MİMARLIK

‘’Biz mimarlar sürekli kazık yiyoruz.

-Ee iyi ya, işte bu yüzden dimdik ayaktayız.’’

Resim 1 © Doğan Hasol karikatürü, Mimarlar Dik Durur, syf.90

Doğan Hasol Has Mimarlık’ın kurucusu, YEM Yayınevinin üreticisi mimar ve yazardır. Kızı Ayşe Hasol ve eşi Hayzuran Hasol ile birlikte mimarlığı olması gerektiği yere, asıl değerine taşımaya çalışmaktadırlar. Doğan Hasol’u diğer mimarlardan ayıran yegane özelliği eğitimci, yazar kişiliğiyle mimarlığın Türkiye’de temellerinin oluşmasını sağlamasıdır. Bunun içine yaptığı çeviriler, mimarlık sözlükleri, daha öğrencilik yıllarından beri yayınladığı yapı dergileri de katıldığında mimarlık kütüphanesini oluşturmuştur diyebiliriz.

Resim 2 © Has Mimarlık

20. Yy mimarlığının etkin isimlerinden olan Has Mimarlık ofisinde diğer ofislerde göremediğimiz ve başarılarını bu uygulamaya borçlu olduklarını söyledikleri bir tutumları vardır. Her haftanın çarşamba gününü dünyada yeni çıkan projelerin araştırılmasına ayırırlar. Hatta bu şekilde dışarıya muhbir ekip gönderip o ekibin öğrendiklerini diğer ofis çalışanlarına aktardığı bir etkinlik günüdür.

Hasol, dönemini daha işlevci ve toplum yararına yapılan yapılar olarak tanımlamaktadır. Fakat günümüzde bireysel anlayışta yapılaşma ortaya çıkmış olup toplum yararı için yapı yapılmadığını belirtmektedir.

Resim 7 © Modern Mimari, Yapı Dergisi Resim 8 © Agean Hills, Hasmimarlık.net

Bu örneklerden yola çıkarak toplum için mimarlık ya da mimarlık için mimarlık mı yapmalıyız? Bu soruyu düşünürken; Hasol o dönemin ihtiyaçları doğrultusunda yaşanan ekonomik krizler ve darbe olaylarıyla şekillenen toplumu anlamaya çalışmıştır. Zaten mimarların mesleği ile pratiği arasındaki zorlu yolculuğu, tam da bu soru ile başbaşa bırakarak cevaplamıştır. Fakat modern ya da işlevci hangi üslup olursa olsun ortak gayemiz yapı ile mekanın bütüncül ve beraber çalışabilir olmasıdır.

Kızı Ayşe Hasol enerji mimarlığı üzerine çalışmalara yönelmiş ve Türkiye’yi yeşil binalar ile tanıştıran ilk kişi olmuştur. Örneğin İTÜ Maslak Kampüsü EKO YAPI projesi Türkiye’de ilk kez Green Building Ödülünü alan projedir.

Resim 3 © Eko Yapı Projesi, Yem Yayınları

Ayşe Hasol’un mimarlar hakkında bir cümlesi dikkatimi çekmiştir. ‘’Biz mimarlar kaprisli aşıklar gibiyiz. Sürekli yeni şeyler elde etmek istiyoruz elde edince ise vazgeçiyoruz’’. Siz okurlar bu konuda ne düşünüyorsunuz bilmiyorum ama bu cümleye Doğan Hasol’a bir atıfta bulunarak cevap vermek isterim. ‘’Mimar yaşam boyu başkalarıyla olmasa bile sürekli kendisiyle yarış içerisindedir.’’

Hasol ailesi Türkiye’yi ilklerle tanıştırırken bir yandan da süregelen başarıları onlara dış ortaklıklar sunmuştur. Bu örneklerden biri de SOYAK KRİSTAL KULE İstanbul Levent’te bulunmaktadır. 168 m yüksekliktedir. Projede dikkat çekici kütle 6 ayrı perspektifik görünüş sunmaktadır. Doğal havalandırma ve ekolojiyi de barındıran proje Pei Cobb Freed and Partners ile ortaklaşa gerçekleştirilmiştir. Dünyada 300 den fazla gökdelenin isminin geçtiği EMPORİS ödüllerinde ilk 10’a girmiştir ve 7. Sırayı üstlenmiştir.

Resim 4 © Soyak Kristal Kule, Arkiv

Resim 5 © Soyak Kristal Kule 1, Hasmimarlık.net Resim 6 © Soyak Kristal Kule 2, Hasmimarlık.net

Kullanılan yerel malzeme mermer olup cephede daha sıcak geçişler sunmuştur. Ofisin düzenli ve temiz atmosferi de çalışanlar için disiplin ve ferahlık sunmaktadır. Burada düşünülecek bir diğer konu ise kullanıcının keşfetmesine imkan tanınmamış ofis çözümlemeleridir. Bu kadar düzenli bir yapı içerisinde bulunmak bir dönemin ihtiyaçlarını karşılamıştır (klasik işlevcilik) fakat sürdürülebilir midir?

Has Mimarlık tüm bu konuştuğumuz eserlerini bir bienalde toplamış ve mimarlığın ışık ve ses yönüne de dikkat çekmiştir. Panoromik ve algısal boyutları aştığı bu sergide son olarak toplu eserlerine bir bakalım.

Resim 9 © Mimarlığın Işık ve Ses Hali,Forum Sözlük Resim 10 © Mimarlığın Işık ve Ses Hali,Forum Sözlük

Bienalde tarihi bina içerisine yerleştirilen geometrik formun, kendi çizgileri ve modern davranışlarına karşın, üzerini çevreleyen tarihi kubbeye ters yönde yerleştirilen modern kubbe, ne anlatmak istiyor olabilir? Hasol geçmiş ve gelecek arasında bir sentez mi ortaya atıyordu? Yoksa bu bir aykırılık, başkaldırı, zıtlık mıydı?

Bu bienalde ister sentezleyen ister ayırıcı özellikler bulalım Hasol ailesi gibi toplumu düşünen, sürdürülebilir, enerji odaklı ve çok yönlü mimarlar olmayı kendimize felsefe bilmeliyiz...

Katılımcılara buluşmadan önce sunulan kaynaklar:

https://www.google.com.tr/search?q=mimarlar+dik+durur+karikat%C3%BCr&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjOtqbYvY3hAhWR5KQKHfd2Ax0Q_AUIDigB&biw=1536&bih=754#imgrc=p1k2I_a1VYozRM:
http://www.yapi.com.tr/haberler/eko-yapi---has-mimarlik_95773.html
https://www.google.com/search?q=modern+mimari+yap%C4%B1lar+g%C3%BCn%C3%BCm%C3%BCz&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjjysfw1o3hAhX6xMQBHSrnAOoQ_AUIDigB&biw=1536&bih=754#imgdii=fSYwa6rsem6czM:&imgrc=jYUu8_HhV7oELM:
http://www.arkitera.com/proje/1409/aegean-hills-konutlari
http://www.arkiv.com.tr/proje/soyak-kristal-kule/4026
http://www.hasmimarlik.net/
https://www.youtube.com/watch?v=Ce6wwdB9vvs
http://www.arkitera.com/haber/13878/mimarlar-dik-durur&arubalp=744f72da-14d8-46fe-a661-b0ef9759cb
http://www.arkitera.com/haber/3315/dogan-hasol-mimarlar-dunyada-iz-birakmali